Ik moet jullie iets bekennen, één van mijn allereerste rode wijnervaringen was een zwoele barrique gerijpte Rioja. Ik geloof uit 1974 (een topjaar trouwens). Een tempranillo wijn met een laag zuurgehalte en gedroogd zoet kersenfruit, cederhout en bijna geen tannines. Je weet wel zo’n fles met een gouden netje eromheen, luisterend naar een voorname Marques de Riscal of misschien was het zelfs wel een Reserva van R. Lopez de Heredia. Heerlijk vond ik het.

Mijn eerste bezoek is aan Bodegas López de Heredia in Haro (Rioja Alta). Tot mijn grote verrassing werd ik toegelaten tot de eeuwenoude kelders van dit top domaine Lopez de Heredia in Haro. Bodegas López de Heredia heeft een iconische status in de wijnwereld. Het werd in 1877 opgericht door Don Rafael López de Heredia y Landeta en is tot op de dag van vandaag veilig in handen van Maria José López de Heredia en echtgenoot José Luis Ripa. Een bezoek aan hun kelders is een reis in het verleden. Tjokvol torenhoge oude vaten van Amerikaans eiken en rijen vol oude flessen bedekt met een schitterende zwarte schimmellaag. De oudste fles dateert uit 1893. Niets gaat hier overhaast en bijna alles wordt nog met de hand gedaan van het plukken van de druiven tot het onderhouden van de vaten. De wijnen rijpen ook veel langer dan wettelijk vereist, minstens tien jaar. De beroemdste en grootste wijngaard is de prachtige Viña Tondonia, voor het eerst aangelegd door Don Rafael in 1913. Hij beslaat 100 hectare rode en witte druiven.

De Tondonia Reserva is vol energie met de kenmerkende frisheid van de bodega, nergens zwaar. De Gran Reserva wordt alleen in de beste jaren gemaakt; hij heeft een enorme concentratie en vraagt om een lange rijping.  Flessen van deze wijnen vind je in alle top restaurants ter wereld. Ongebruikelijk voor Rioja produceert López de Heredia wijnen uitsluitend van hun eigen 170 hectare wijnstokken. Deze wijnstokken staan in vier afzonderlijke wijngaarden op de alluviale hellingen met uitzicht op de rivier de Ebro, op de grens van de subregio’s Alta en Alavesa. Elk met zijn eigen expressie. De Viña Tondonia wijngaard ligt aan de rechter oever van de Ebro en is beplant met tempranillo, garnacha, graciano en mazuelo.

Viña Tondonia Reserva  2010  Deze wijn is delicaat en fris met bessen- en frambozenfruit, fijne tannine’s en een lange afdronk met kersen-chocolade. De iconische Viña Tondonia Blanco uit 2012 is een blend van 90% Viura (50 jaar oude stokken) en 10% Malvasia en heeft zes jaar gerijpt in gebruikte barriques. De wijn is complex en heeft verfijnde frisse zuren, de kleur is goudgeel, in de geur paddenstoelen, aroma’s van gedroogde vruchten, krijt, specerijen en saffraan!! De oxidatieve stijl valt niet bij iedereen in de smaak, maar voor wie ervan houdt, is er geen alternatief! Ik ben in ieder geval verkocht.

Staat Rioja van oudsher bekend om de productie van dramatisch rode wijnen deels gerijpt op Amerikaans eikenhout, omdat de D.O. regelgeving het gebruik hiervan vereist voor Crianza en Reserva wijnen, toch is er veel aan het veranderen. Men spreekt nu zelfs van een heuse Spaanse wijnrevolutie!

Een groep jonge wijnmakers heeft zich verenigd.  ‘El grupo (8) de jovenes productores independientes’ – Rioja ‘n Roll. Zij produceren hun wijnen in ‘garages’, toegewijd aan de principes van eenvoud en authenticiteit.

Zij identificeren zichzelf als een groep vrienden met een gemeenschappelijk doel. Ze zoeken meer frisheid in de wijnen en werken veelal met oude stokken ‘bush wines’ met de focus op de wijngaard en hun dorpen en ze willen afrekenen met het idee dat Rioja een regio van goedkope wijnen is van lage kwaliteit.

Ook produceren zij spannende witte wijnen. De afgelopen tien jaar is de productie van witte druiven met bijna 50% toegenomen en het aanbod van witte wijn is sindsdien alleen maar interessanter geworden. Viura is Rioja’s meest aangeplante witte variëteit, gevolgd door malvasia, garnacha blanca en mazuelo blanco – de één nog delicater dan de ander.

In grapes we trust’, zeggen ze. We brengen graag tijd door met het observeren van onze wijngaarden, willen onze handen en laarzen vuil maken en het brede perspectief van terroir respecteren; de bodem, het klimaat en de menselijke factor, met de Bourgogne als inspiratie. We zijn misschien kleiner dan anderen, maar zetten ons volledig in voor kwaliteit en het doorgeven van terroir.

Mijn bezoek aan enkele van deze jonge helden liet duidelijk Rioja’s diversiteit aan stijlen zien: Bodegas Artuke, Exopto en Laventura.

Natuurlijk is rode wijn nog steeds de belangrijkste wijn in Rioja (waar 90% van de aanplant uit rode druiven bestaat). Te weten: tempranillo,  graciano, garnacha en mazuelo. En voor liefhebbers van klassieke Rioja is er niet veel om je zorgen over te maken: top producenten als La Rioja Alta en López de Heredia blijven Rioja’s unieke stijl van op eikenhout gerijpte tempranillo leveren.

MacRobert & Canals, Bodegas Laventura, Logroño

Bryan MacRobert is één van de 8 nieuwe helden/wijnmakers van de Rioja ‘n’ Roll. Oorspronkelijk uit Swartland in Zuid-Afrika, een buitenbeentje maar hier helemaal op zijn plek in Rioja Alavesa. Zijn bodega heet Laventura  en verwijst naar aventura en ventura, avontuur en geluk. Quien no se aventura no ha ventura. Dat betekent zoiets als ‘wie niet waagt wie niet wint’.

Bryan werkt alleen met oude wijngaarden en met ‘field blends’ (druiven van verschillende cépages door elkaar geplant in bush wines). Hij bezit en bewerkt 12 kleine percelen, totaal 6 hectare en produceert gemiddeld 30.000 flessen per jaar. De bodem bestaat uit kiezel, alluviale stenen, rode ijzerhoudende klei en kalk. De oude wijnstokken zorgen ervoor dat de wijnen een mooie concentratie bezitten in combinatie met een indrukwekkende zuiverheid, frisheid en elegantie.

In de brandschone kelder vinden we vooral grote houten vaten/foudres (niet nieuw) en betonnen eieren (concrete). Bryan werkt helemaal biologisch en filtert of klaart zijn wijnen niet. Alle gistingen gebeuren van nature met lokale wilde gisten en sulfiet gebruikt hij spaarzaam en alleen hoogst noodzakelijk. Net als de andere jonge producenten richt Bryan zich ook op het benadrukken van het unieke ras en karakter van druiven die traditioneel worden gebruikt als blend-componenten in de regio. Een goed voorbeeld is zijn 100% Rioja Garnacha.

Rioja Garnacha, de druiven komen van hoog gelegen wijngaarden (650 meter) op rotsbodem in Rioja Oriëntal -Tudelilla, waar het koeler is en met een goede bodemafwatering. De fermentatie verloopt in concrete en daarna rijpt de wijn nog 12 maanden op 100 % foudres. De wijn ruikt naar viooltjes en rood fruit, in de mond bessen en kersen, sappig en elegant.

Rioja Tempranillo, de wijngaarden in Laguardia in Rioja Alavesa op hoog gelegen 520 meter zuid-helling van het Sierra Cantabria gebergte. Het koele Atlantische klimaat geeft ideale condities voor deze tempranillo druiven, ze behouden de zuurgraad en frisheid ook door de kalkbodems. De wijn is opgevoed in 500 liter vaten  (12 maanden) om het fruit en aroma’s te behouden. Ik ruik aroma’s van frambozen en donkere kersen, in de mond zachte tannines, brioche en iets vanille, de wijn is satijnzacht met goede zuren en lengte.

Rioja Blanco (Viura), deze percelen zijn meer dan 35 jaar oud, ligging boven Laguardia (500 meter). Bush vines. Geen gist toegevoegd, opvoeding 12 maanden op grote fouders, geen battonage, lichte filtering voor het bottelen. De Rioja Viura is op de neus elegant met jasmijn- en vlierbloesem, in de mond steenfruit, perzik en lime en secondaire aroma’s van het hout. De afdronk is fris, licht kruidig en persistent.

Rioja Malvasia (Orange wine) – zijn nieuwste project! Amberkleurig, maceratie van 10 dagen op de schillen, fermentatie op concrete eggs. Neus is floraal,  in de mond sinaasappelschil, abrikoos, amandelen met een hartige finale. De eerste Orange wijn die ik echt prettig drinken vind. * Deze Orange Wine is momenteel alleen te krijgen in de winkel, niet online.

Conclusie: hoe ziet de toekomst eruit?

Bij de Rioja ’n Roll wijnmakers geen lange kelderlagering op barriques meer voor de rode wijnen en de witte Rioja wordt eindelijk serieus genomen. Zonder het bestaan van de ‘big producers’ hier zou er nooit een platform zijn ontstaan voor deze nieuwe generatie. De Consejo Regulador heeft nog veel werk te doen om het terroir of ‘terreño’ met wijngaarden en dorpen te accepteren als kwaliteitsnorm.

Voor mij produceert deze regio nu misschien wel de beste wijnen ooit!

– Tekla