Portugal: onbekend en toch bemind! Portugal is sinds jaar en dag bekend bij de wijnliefhebbers. Onder andere als land van de mooie en duurzame kurkeiken. Hét beste materiaal voor wijnkurken: licht, elastisch, niet doorlaatbaar voor vloeistoffen en gassen & bovendien heel natuurlijk! Verder kennen we Portugal uiteraard van de zoete versterkte wijnen: port. Net als in veel Europese landen werd al wijn verbouwd in Portugal ver voor het jaar nul. Toen Engeland in de 17e eeuw oorlog voer met Frankrijk en geen wijn meer vanuit Frankrijk kon importeren, moesten de Engelsen uit een ander land wijn importeren. Het werd Portugal. Maar de boottocht naar Engeland was lang, waardoor veel Portugese wijn kapot ging. De oplossing van de Engelsen: ze voegden wijnalcohol toe aan de vaten met wijn, wat ervoor zorgde dat de gisting op fles stopte. Zo bleef de wijn langer goed en ontstond de lekkere portsmaak.

Ondanks deze lange wijngeschiedenis is Portugese wijn in Nederland altijd een beetje onderbelicht gebleven. Eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat dat ook voor ons gold. Maar tegenwoordig timmeren Portugese wijnhuizen flink aan de weg, kunnen we niet meer om ze heen en zijn wij erg enthousiast geworden over de verscheidenheid aan smaken.

In Portugal zijn namelijk vele goede wijngebieden en wijnhuizen te vinden. Het land kent wel ongeveer 250 inheemse druivenrassen en sinds kort hebben wij wijnen uit twee wijngebieden: Vinho Verde en Bairrada.

Vinho Verde

De Vinho Verde streek is de grootste wijnstreek van Portugal en wellicht komt er ook de meeste bekende (en gelijknamige) Portugese wijn vandaan. De streek ligt in het noorden van Portugal, rond de steden Braga en Viana do Castelo en eindigend in Porto. Het zuiden van de streek ligt langs de rivier Rio Douro en het noorden ligt langs de rivier Minho. De Atlantische Oceaan zorgt voor een gematigd zeeklimaat met overvloedige regenval. De bodem bestaat voornamelijk uit graniet, zand en humus.

De Vinho Verde is het grootste DOC-gebied van Portugal. De naam Vinho Verde verwijst naar het feit dat de groene oogst vroeg in de zomer plaatsvindt en dat de wijnen jong op de markt worden gebracht. De witte wijnen zijn meestal assemblages van verschillende druivenrassen. Naast de Alvarinho worden de beste Vinho Verdes gemaakt als cépage van Loureiro.

Wijnhuis Filipa de Lencastre in Vinho Verde:

De geschiedenis van deze adellijke familie de Lencastre gaat terug naar de 12e eeuw. Filipa de Lencastre, is afkomstig uit Engelse aristocratische kringen, trouwde in 1387 met de Portugese koning João I. Later vestigde de familie zich in de buurt van Porto. Vele generaties later heeft men wijngaarden rondom de rivier de Douro gekocht en beheerd.

Tegenwoordig bezitten de broers Bernardo en Antonio Lencastre veel hectaren grond en hebben in 2008 besloten om niet langer al hun druiven aan de coöperatie te verkopen maar om zelf wijn te gaan maken. Hun 15 hectare wijngaarden staan beplant met onder andere loureiro, alvarino, arinto en sauvignon blanc. De loureiro druif doet het uitzonderlijk goed hier. De invloed van de Atlantische oceaan is voelbaar maar door de strenge winters en hete zomers heeft de druif weinig last van ziektes. Er wordt een frisse, elegante stijl Vinho Verde gemaakt. Wijnmaker Bernardo controleert alle processen volledig en oogst zijn druiven wanneer de druiven helemaal rijp zijn.

Bairrada

In vele opzichten is Bairrada Portugals meest historische wijngebied. De geschiedenis van dit wijngebied ontstaat al in de oude Romeinse tijd. Bairrada ligt tussen Dao en de zee, in de noordelijke helft van Portugal net onder Porto. De bodem bevat veel klei waardoor de wijnen krachtig en vol zijn. Driekwart van de productie in Bairrada is rood. De belangrijkste inheemse druif is de baga. Een druif met dunne schil, die gevoelig is voor botrytis en meeldauw. De druif is pas laat rijp en zorgt voor krachtige wijnen. De baga druif is lastig en uitdagend:  maar geeft de wijnen een enorm rijpingspotentieel. Aroma’s van bosfruit in de jeugd tot rokerig, kruidig bij het ouder worden. Baga betekent overigens bes in het Portugees.

De druif mag dan niet zo bekend zijn, maar de maria gomes is één van de meest aangeplante witte druiven van Portugal. Directe familie, zo niet dezelfde druif als de populaire Torrontés uit Spanje. In de Bairrada staat de druif bekend als maria gomes, in de rest van Portugal staat deze druif bekend als de fernão pires. Een druif met een dunne schil en kleine besjes. Aromatisch & verfijnd met tonen van sinaasappel, mimosa, lindebloesem, laurier en honing.

Wijnhuis Luis Pato in Bairrada:

Luis Pato is hier een iconische wijnmaker. Hij maakt wijn sinds de jaren ‘80. Zijn vader, João, had 10 jaar daarvoor de eerste DOC Bairrada wijnen gemaakt. Tegenwoordig, ruim 30 jaar na zijn begin, bezit Luis maar liefst 60 hectare met daarop uitsluitend inheemse, lokale druivenrassen. Voor de rode wijnen gebruikt hij vooral de baga druif. En wat betreft de witte wijnen teelt hij de inheemse bical en maria gomes. Van die laatste druif maakt hij ook een fantastische mousserende wijn. Luis Pato is niet alleen de meest beroemde producent van Bairrada, maar ook internationaal behoort hij tot de Portugese top. Hij wordt gezien als meest gepassioneerde wijnmaker van het gebied en is dé voorvechter van de inheemse druivenrassen in Bairrada. Dit alles volgens Jancis Robinson; één van de meest gerenommeerde wijnjournalisten in de wereld.